|
Barkod sistemi, ürünlerin bilgisayarlara bağlantılı optik okuyuculu cihazlar ile kimliklendirilmesini öngören bir sistemdir. Bu sistemi ürünlerine uygulayan firmalar, dünyanın birçok yerinde ticaret yaptıkları kuruluşlar nezdinde geçerli olacak bir numara ve işarete sahip olacaklardır. Böylece ürünlerin herhangi bir piyasada, herhangi bir standart ve kodlama sorunuyla karşılaşmadan alım ve satımına imkan sağlanmış olacaktır. Birbirine paralel ve değişik kalınlıklardaki çizgi ve boşluklardan oluşan barkod sembolleri, pek çok kişi tarafından sanıldığı gibi ürünle ilgili bilgileri içermez. Bir numerik ya da alfanumerik dizinin çizgi ve boşluklardan oluşan bir alfabeyle ifade edilmesi diye tanımlayabileceğimiz barkod okunduğunda yalnızca bahsi geçen karakterler dizisi bilgisayara gönderilmiş olur. Bilgisayar ise bu karakterlere karşılık gelen ve daha önceden girilmiş bilgileri ekrana getirir. Böylece barkod ürünle ilgili hiçbir bilgiyi içermediği halde, ürünle ilgili tüm bilgilere çok hızlı bir şekilde ulaşmaya yardımcı olur.Günümüzde kullanılan pek çok barkod standardı bulunmasına rağmen birim ambalajlar üzerinde EAN-13, sevkiyat birimleri (genellikle koli) üzerinde ise ITF-14 adı verilen standartlar yaygın olarak kullanılmaktadır.
Barkod sistemi süratli, güvenilir ve pratiktir.
Süratlidir; Çünkü barkod sisteminde bilgilerin okunması ve iletilmesi elektronik yöntemlerle gerçekleştiğinden manuel sisteme göre çok daha hızlıdır.
Güvenilirdir; Çünkü barkod sisteminde insan faktöründen doğabilecek hatalar tamamen ortadan kaldırılmıştır. Sistemde sadece kodlar okunacağından ilgili personelin ya da operatörün bir yanlışlık yapması söz konusu değildir.
Pratiktir; Çünkü barkod sisteminde bilgi toplama, aktarma ve değerlendirme işlemi basittir ve komplike eğitim gerektirmez. Sistem manuel veri toplama yöntemlerine göre daha detaylı bilgiyi daha kısa zamanda toplayarak işlemeye olanak verir.
Çizgiler nedir ?
Öncelikle bilmeniz gereken şey; bu çizgiler sadece ürünün referans numarasını içerir. Herkesin sandığı gibi ürünün fiyatı ve ürün hakkındaki bilgileri içermez. Bu bilgiler bilgisayarda kayıtlıdır.
Barkod tarandığı zaman sinyal sistemdeki bilgisayara ulaşır. Bilgisayarda girilen barkod numarasına göre ürünün fiyatını kasaya yansıtır. Eğer barkod'larda fiyat belli olsaydı, ürün fiyatı ne zaman değişirse, ürünün barkodu da her fiyat değişiminde değişecekti. Bu da maliyet ve zaman açısından çok büyük kayıplara neden olacaktı. Peki öyleyse fiyat değiştiği zaman bu değişiklik nasıl yapılıyor? Cevabı çok basit; fiyat bilgileri bilgisayarda kayıtlı oluğu için; bilgisayardaki fiyat bilgisini değiştirmek yeterli olacaktır.
Barkod da iki bölüm vardır. Birincisi bizim gördüğümüz rakamlar; ikincisi ise makinenin taradığı çizgiler.
Çeşitleri nelerdir ?
Çok değişik barkod çeşitleri mevcuttur. UPC, EAN, EAN-13, EAN-8, Code 39, Code 93, Code 128 gibi. En çok kullanılanlar UPC ve EAN 'dir. UPC numaralama sistemi Kanada ve Amerika'da, EAN-13 numaralama sistemi ise Avrupa ve Türkiye'de kullanılmaktadır. Biz sizlere ülkemizde de kullanılan EAN-13 sistemini açıklayacağız. EAN-13 sistemi UPC sisteminden türetilmiş bir barkod sistemidir. UPC sistemi sadece Amerika ve Kanada'da kullanıldığı için uluslararası pazarlarda kullanılmaya müsait değildir. EAN İngilizce "International Article Numbering Association" kelimelerinin kısaltılmış halidir. EAN 'nin yayınladığı bildirgeye göre 2006 yılından itibaren Amerika ve Kanada'da EAN uluslararası barkod sistemine geçiş yapmıştır. EAN sistemi gıda ürünleri başta olmak üzere perakende satılan ürünlerin numaralandırılmasında kullanılmaktadır. Ayrıca Kitap (ISBN ) ve periyodiklerin (ISSN ) numaralandırılmasında da kullanılmaya başlanmıştır.
Barkodun sırrı
EAN-13 sistemi 13 haneden oluşur. Birinci kısım: Ülke veya simge kodunu gösterir. Her ülkenin kendine ait bir kodu vardır. Türkiye'nin kodu 869 dur. İkinci kısım: Firma kodunu gösterir. Ülke kodundan sonra gelen 4 hanedir. Bu kod TOBB (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ) bünyesinde bulunan Milli Mal Numaralandırma Merkezi'nden alınır. Üçüncü kısım: Firma kodundan sonra gelen 5 hanedir. Ürünü tanımlayan mamul kodudur. Dördüncü kısım: En son rakamdır. Kontrol kodudur. Bu kod diğer rakamların hatalı okunmasını engellemek için belli bir formülle hesaplanan kontrol sayısıdır.
EAN ve UPC Kullanım Alanları
EAN-13 sistemi daha önce de belirtildiği gibi birim ambalajlarda kullanılır. Bilgisayara veri aktarımının söz konusu olduğu pek çok durumda barkod kullanılabilmekle beraber, başlıca uygulama alanları aşağıdaki gibi sıralandırılabilir;
.Stok Kontrolünde
.Satış Noktalarında
.Yazar Kasa uygulaması (P.O.S.)
.Personel Devam Kontrol Sisteminde (PDKS)
.Dağıtım Uygulamalarında
.Taşınabilir okuyucular ile Demirbaş Takibinde
.Satış Mağazaları Denetiminde
.Mağaza bazında ürün takibi
.Otellerde Oda Denetiminde
.Tatil Köylerinde
.Güvenlik Sisteminde
.Kan Bankalarında
.Video Takip Sisteminde
.Dernek ve Lokallerde Üye Takibinde
.Ecza ve Depolarda
.Hastanelerde
.Kütüphanelerde | 
